“ โหยสยาม ไทยประดิษฐ์ “

ศิลปะร่วมสมัยที่ชวนให้โหยหาอดีต

ในยุคที่สรีระของประเทศกำลังยืดหด

และไทยกำลังจะเป็นชาติมหาอำนาจ

นัมเบอร์วันแกลลอรี่ ยินดีนำเสนอ นิทรรศการ ศิลปะร่วมสมัยโดย สุธี คุณาวิชยานนท์ ศิลปินที่สร้างชื่อจากการชวนให้คนดูมาช่วยบริจาคลมหายใจโดยการเป่าลมต่อชีวิตให้ช้าง ควายและพยัคฆ์ร้าย (ปี 2541) นอกจากนั้นแล้ว สุธียังเคยสร้างห้องเรียนประวัติศาสตร์การเมืองให้คนทุกเพศทุกวัยได้เข้ามาเป็นนักเรียน เพื่อขูดพิมพ์ตำราประวัติศาสตร์และสร้างความทรงจำของตนเอง (ปี 2543) สุธีเคยได้รับการคัดสรรเข้าร่วมแสดงในนิทรรศการนานาชาติเช่น ลิเวอร์พูล ไบเนียล (Liverpool Biennial of Contemporary Arts) ประเทศอังกฤษ พิพิธภัณฑ์ชั้นนำที่เก็บสะสมผลงานของเขามีอาทิ โมริ อาร์ต มิวเซียม (Mori Art Museum) และ ฟุคุโอกะ เอเชี่ยน อาร์ต มิวเซียม (Fukuoka Asian Art Museum) ประเทศญี่ปุ่น สิงคโปร์ อาร์ต มิวเซียม (Singapore Art Museum) ประเทศสิงคโปร์ และ ควีนส์แลนด์ อาร์ต แกลเลอรี่ (Queensland Art Gallery) ประเทศออสเตรเลีย เมื่อปี 2549 สุธีได้รับการเสนอชื่อให้ได้รับรางวัลแดง มนัส เศียรสิงห์ ครั้งที่ 2 จากสถาบันปรีดี พนมยงค์

โหยสยาม ไทยประดิษฐ์ คือนิทรรศการเดี่ยวล่าสุดของ สุธี คุณาวิชยานนท์ ในครั้งนี้สุธีจะเชิญชวนให้ท่านได้มาแอบดู “ไทยใหม่” ในอดีต ในยุคที่ทหารและศิลปะกำลังช่วยกันสร้างชาติ ในสมัยที่พรมแดนของประเทศกำลังถูกขีดเขียน รูปทรงเอวองค์ของประเทศกำลังผันแปรยืดหด เป็นยุคที่หมวกและรองเท้ากำลังจะนำไทยไปสู่มหาอำนาจและเลือดรักชาติกำลังฉีดซ่าน

โหยสยาม : สยามประเทศในยุคโบราณ เป็นยุคที่เราคนไทย (และหรือตัวข้าพเจ้า สุธี) มองด้วยสายตาแบบโหยหาอดีต เป็นทั้งยุคสยาม-ไทยแบบดั้งเดิมที่เรามักนึกถึงว่าเป็น “ไทย” แบบแท้ๆ งดงามรุ่งเรืองและเป็นยุคที่สยามเริ่มปรับตัวให้ทันสมัยแบบฝรั่ง เป็นสยามใหม่ที่มีกลิ่นไอฝรั่ง แต่ก็ยังคงความสง่างามคลาสสิกแบบราชสำนัก

กล่าวโดยสรุป โหยสยาม คือ การโหยหาสยาม-ไทยแท้ ไทยแท้ที่อ่อนช้อยแสดงออกถึงความเป็นไทยแบบ “สยามคลาสสิก” ซึ่งหมายรวมไปถึงยุคของกรุงศรีอยุธยาและต้นรัตนโกสินทร์ที่สยามมีอาณาเขตยิ่งใหญ่กว้างขวาง (ตามที่คุณครูได้พร่ำสอนเรามาในโรงเรียน)

ไทยประดิษฐ์ : การประดิษฐ์สร้างไทยใหม่หลังเปลี่ยนแปลงการปกครองในวันที่ 24 มิถุนายน 2475 เป็นการสร้างทั้งรัฐชาติไทยใหม่ที่มีรัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุด พระมหากษัตริย์ทรงอยู่ใต้รัฐธรรมนูญ ราษฎรมีความเสมอภาคและมีสิทธิมีเสียงทางการเมือง และทั้งยังเป็นการก่อร่างสร้างไทยใหม่ด้วยศิลปวัฒนธรรมที่ทันสมัยเป็นสากล

การประดิษฐ์ชาติไทยขึ้นใหม่นี้ยังรวมไปถึงการเปลี่ยนชื่อประเทศเป็นประเทศไทย และยังมีการพยายามสร้างความเป็นไทยให้เป็นรูปธรรมแบบหนึ่งเดียว ทั้งทางวัฒนธรรม เช่น เครื่องแต่งกาย เชื้อชาติ และทั้งความเป็นไทยทางเส้นอาณาเขตของประเทศ

ไทยประดิษฐ์คือยุคที่เกิดการโหมสร้างไทยใหม่อย่างเข้มข้นและมีสีสันมากที่สุดเป็นยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง

ในปี พ.ศ.2475 มาจนถึงพุทธทศวรรษ 2490 ซึ่งครอบคลุมยุคคณะราษฎรและหรือยุคจอมพล ป. พิบูลสงคราม

กล่าวโดยสรุป ไทยประดิษฐ์ คือประเทศไทยยุคสร้างชาติไทยใหม่ที่เต็มไปด้วยการประดิษฐ์สร้างอัตลักษณ์ใหม่ๆ ซึ่งมักจะถูกโจมตีว่าไม่เป็นไทยและไร้รสนิยม ไทยประดิษฐ์คือความสมัยใหม่-ทันสมัย เข้มแข็งเป็นระเบียบ เสมอภาคเท่าเทียม ถูกประดิษฐ์สร้างขึ้นใหม่ มีความบริสุทธิ์เป็นอุดมคติราวกับเป็นยูโธเปีย

โหยสยาม ไทยประดิษฐ์ นิทรรศการซึ่งประกอบด้วยศิลปะจัดวางหุ่นปูน 600 ตัวประกอบภาพเคลื่อนไหวแบบสต๊อปโมชั่น การแสดงวิดีโอเพอร์ฟอร์มานซ์เขียนภาพวาดเส้นบนผนังดำขนาดมหึมา ในบรรยากาศที่อบอวลด้วยคำขวัญยุค “มาลานำไทยสู่มหาอำนาจ” และกิจกรรมที่เชิญชวนให้คนดูทุกวัยได้เข้ามามีส่วนร่วมในการขีดเขียนแผนที่สร้างชาติ ท่ามกลางเสียงเพลงปลุกใจยุคสร้างชาติ และการเขียนภาพสดบนผนังดำ