นิทรรศการ Retrospective ชวลิต เสริมปรุงสุข

ณ หอศิลป์ร่วมสมัยราชดำเนิน

ระหว่างวันที่ 13 กันยายน – 17 พฤศจิกายน 2556

ชวลิต เสริมปรุงสุข เกิดเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2482 เข้าเรียนระดับประถม และมัธยมที่โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย จากนั้นเข้าเรียนเฉพาะทางด้านศิลปะที่โรงเรียนศิลปะศึกษา (ปัจจุบันคือวิทยาลัยช่างศิลป์) และเข้าเรียนต่อระดับมหาวิทยาลัยที่คณะจิตรกรรมประติมากรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ชวลิตเป็นศิษย์ยุคสุดท้ายที่มีโอกาสได้เรียนกับ อ.ศิลป์ พีระศรี ก่อนที่ท่านจะเสียชีวิตลง และโชคดีที่ได้มีโอกาสร่ำเรียนกับปรมาจารย์ทางด้านศิลปะอีกหลายท่าน อาทิ อ.เฟื้อ หริพิทักษ์ อ.สนั่น ศิลากร อ.เขียน ยิ้มศิริ อ.ทวี นันทขว้าง เป็นต้น

หลังจบการศึกษาที่ ม. ศิลปากร ชวลิตได้รับทุนจากกระทรวงวัฒนธรรม ประเทศเนเธอร์แลนด์ ให้ไปเรียนต่อที่ Rijksacademie Van Beeldende Kunsten กรุงอัมสเตอร์ดัม และได้ใช้ชีวิตอยู่ที่ประเทศเนเธอร์แลนด์มากว่า 50 ปี นับว่าเป็นศิลปินไทยคนแรกและคนเดียวที่ได้รับการยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติจากรัฐบาลเนเธอร์แลนด์

ชวลิตเริ่มต้นการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะโดยมีพื้นฐานจากการเขียนภาพในลักษณะรูปธรรม และค่อยๆ คลี่คลายรูปแบบมาเป็นลักษณะนามธรรม รูปแบบนามธรรมในระยะแรกเกิดจากแรงบันดาลใจในลวดลายไทย และวิวัฒนาการเรื่อยมาจนกระทั่งเป็นการใช้รูปแบบเรขาคณิตเป็นสื่อแทนค่าความคิด ตลอดจนอารมณ์ความรู้สึกของตนเองโดยตรง

องค์ประกอบสำคัญในงานของชวลิต ได้แก่ เส้น สี และรูปทรง โดยชวลิตจะใช้เส้นตรงเป็นเส้นหลักในการสร้างสรรค์งานศิลปะทั้งงานจิตรกรรม ภาพพิมพ์ และงานวาดเส้น ซึ่งแต่ละเส้นที่ชวลิตได้สร้างขึ้นจะถูกบรรจง ขีดลากโดยใช้ความคิดตลอดทั้งการใช้สมาธิอันแน่วแน่ผสานเข้ากับจิตที่สงบ ทำให้เส้นที่เกิดขึ้นแต่ละเส้นมีการจัดวางของ จังหวะ และทิศทาง เมื่อแต่ละเส้นถูกลากตัดกันจึงเกิดการทับซ้อน และแสดงมิติที่ตื้นลึก ส่งผลต่อสายตาของผู้ชมงานศิลปะอย่างมีระบบ แสดงถึงความละเอียดอ่อนและความประณีตบรรจงของศิลปินผู้รังสรรค์งาน ด้านการใช้สี ชวลิตจะไล่น้ำหนักของสีไปทีละน้อย จากสีร้อนไปหาสีเย็น หรือจากสีที่เย็นไล่ไปหาสีที่ร้อนตามวรรณะของสีในภาพ บางครั้งจะได้สีใหม่ที่เกิดจากการทับซ้อนกันของสีที่แตกต่าง ทำให้ผู้ชมงานได้รู้สึกถึงการเคลื่อนไหวของสีต่างๆ ด้านการใช้รูปทรง ในงานของชวลิตจะใช้รูปทรงเรขาคณิตทั้งหมด รูปทรงหนึ่งจะทับซ้อนอยู่บนอีกรูปทรงหนึ่ง ทำให้เกิดความตื้นลึกของภาพ โดยงานภาพพิมพ์และงานวาดเส้นในยุคหลังๆ ของชวลิต จะเป็นรูปทรงที่มีอิสระมากขึ้น

เพื่อเป็นการยกย่องและเชิดชูเกียรติศิลปินไทยที่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะมาอย่างต่อเนื่อง มีผลงานเป็นที่ยอมรับในวงการศิลปะ สำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม จึงได้กำหนดจัดนิทรรศการ Retrospective ชวลิต เสริมปรุงสุข ขึ้น ณ หอศิลป์ร่วมสมัยราชดำเนิน ระหว่างวันที่ 13 กันยายน – 17 พฤศจิกายน 2556 โดยจัดพิธีเปิดนิทรรศการในวันศุกร์ที่ 13 กันยายน 2556 ซึ่งนิทรรศการดังกล่าวได้รวบรวมผลงานตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันที่มีความหลากหลาย ทั้งงานจิตรกรรม ภาพพิมพ์ ประติมากรรม ศิลปะจัดวาง เรื่องราววิถีชีวิต แรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงาน ประสบการณ์ของศิลปินมาถ่ายทอดให้ผู้ชมได้รับรู้และชื่นชมในศักยภาพ ความสามารถ และมุมมองที่แตกต่างและแปลกใหม่ของศิลปิน ชวลิต เสริมปรุงสุข

นอกจากนี้ ศิลปินมีความประสงค์จะมอบผลงานที่ได้สร้างสรรค์อยู่ ณ ประเทศเนเธอร์แลนด์ จำนวนหลายร้อยผลงาน ให้แก่สำนักงานฯ เพื่อเป็นผลงานสะสมและเป็นสมบัติของประเทศ และมอบหนังสือศิลปะ สูจิบัตรนิทรรศการศิลปะสำคัญๆ จำนวนกว่า 1,000 เล่ม เพื่อนำเข้าห้องสมุดสำหรับเผยแพร่และเป็นฐานข้อมูลให้แก่นักเรียน นักศึกษา ศิลปิน นักวิชาการ และประชาชนทั่วไปได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ต่อไปอย่างไม่มีวันหมด

“แม้ว่า อ. ชวลิต จะใช้ชีวิตอยู่ในยุโรปเป็นเวลานานหลายปี แต่ความเป็นคนตะวันออกที่มีอยู่ในสายเลือดของเขาก็ยังประจักษ์ชัดอยู่ในลักษณะของงานศิลปะที่มีความเรียบง่าย สงบ และว่างเปล่า บ่งบอกถึงปรัชญาทางตะวันออกที่ทรงคุณค่า ปรากฏอยู่แก่สายตาของผู้ที่ได้ชมศิลปะ”