หมู่นี้เราจะได้ยินคำว่า "ถ่ายภาพแนว life" กันบ่อยมาก แล้วก็เป็นเรื่องที่ถกเถียงกันมาโดยตลอดว่า การถ่ายภาพแนว life นั้นควรจะเป็นอย่างไร บางคนก็ว่าจะต้องเป็นอย่างโน้น บางคนก็ว่าจะต้องเป็นอย่างนี้...จะว่ากันจริงๆแล้ว การถ่ายภาพแนว life มันมีอยู่ด้วยกันมากมายหลายรูปแบบ อย่างเช่นการถ่ายภาพชีวิตประจำวันโดยทั่วไปของบุคคลทั่วๆไป, การถ่ายภาพงานทำบุญหรืองานประเพณี, การถ่ายภาพบันทึกเหตุการต่างๆ, การถ่ายภาพชีวิตการทำมาหากิน หรือการทำงานของผู้คนทั่วไป, การถ่ายภาพผู้คนยามราตรี, การถ่ายภาพสัญลักษณ์ต่างๆเกี่ยวกับความเป็นอยู่ของผู้คน, การถ่ายภาพของสิ่งของที่ทำให้เห็นถึงความเชื่อถือทางด้านศาสนาและความเจริญทางด้านอารยธรรม และการถ่ายภาพบันทึกยามสงครามเป็นต้น


ถึงแม้ว่าแนวของการถ่ายภาพจะมีความแตกต่างกันออกไปและเป็นเหตุการที่ต่างกันออกไป แต่อย่างหนึ่งที่จะเหมือนกันคือมันเป็นการถ่ายภาพแบบที่เรียกกันว่า candid คือเป็นการถ่ายโดยฉับพลัน ไม่มีการจัดหรือโพสท่าใดๆทั้งสิ้น ในส่วนของสิ่งที่เป็นสัญลักษณ์ จะถ่ายแบบ Straight คือเป็นการถ่ายมาตามที่เห็น อาจจะมีเวลามากหน่อยในการเลือกหามุมที่จะนำมาเสนอเท่านั้นเอง


ขอยกตัวอย่างง่ายๆเพื่อประกอบในการอธิบายการถ่ายภาพแนว "life" แนวหนึ่งครับ นั่นคือหัวข้อ "ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้าน" หัวข้อง่ายๆครับและหัวข้อก็กว้างด้วย...ทุกสิ่งทุกอย่างมีอยู่รอบตัวเราทั้งนั้น ทีนี้ทุกอย่างก็ขึ้นอยู่กับการตีความของแต่ละคนว่าเข้าใจในโจทย์กันอย่างไร หรือมากน้อยเพียงไร บางคนเลือกที่จะตีความของโจทย์แบบง่ายๆ เพื่อที่จะนำเสนอภาพในลักษณะที่จะให้เป็นที่เข้าใจง่ายต่อผู้ชมโดยทั่วไปโดยเลือกการถ่ายทอดให้เห็นถึงชีวิตความเป็นอยู่แบบง่ายๆของผู้คนตามชนบทหรือชุมชนที่ยังมีความเป็นอยู่แบบดั้งเดิม ซึ่งเป็นสิ่งที่หาดูหรือสัมผัสได้ยากขึ้นทุกวัน บางคนก็อาจจะถ่ายทอดให้เห็นถึงความสนุกสนานของวัยเด็ก บางคนต้องการถ่ายทอดให้เห็นถึงวิธีการทำมาหากินของผู้คนในบางอาชีพซึ่งกำลังถูกเปลี่ยนไปด้วยการพัฒนาให้ทันสมัยขึ้นโดยให้เครื่องจักรยนต์มาแทนที่ บางคนก็เลือกที่จะถ่ายทอดให้เห็นถึงการปฏิบัติหรือกิจวัตรประจำวันทางด้านศาสนาแบบชาวบ้าน ซึ่งก็กำลังเลือนหายไปเช่นกัน บางคนอาจจะเลือกในการถ่ายทอดให้เห็นถึงงานประเพณีของท้องถิ่น บางคนอาจจะตีความกว้างออกไปโดยการนำชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนในเมืองมาแสดงให้เห็น และยิ่งกว่านั้นบางคนก็อาจจะต้องการที่จะให้ผู้ชมได้คิดให้ลึกซึ้งมากไปกว่าการมองชีวิตแบบง่ายๆในแบบที่เห็นๆและเข้าใจโดยฉับพลัน จึงเลือกที่จะหาสิ่งที่จะทำให้ผู้ชมภาพต้องคิดให้มากขึ้นโดยการเลือกถ่ายสัญลักษณ์ของความเชื่อถือหรือสัญลักษณ์ของความเจริญก้าวหน้าของสังคมมาแสดง...บางคนอาจจะเลือกถ่ายให้เห็นถึงความลำเค็ญของชีวิต เลือกถ่ายในเรื่องของความขัดแย้ง การทะเลาะวิวาท หรือบางสิ่งบางอย่างที่ส่อไปในด้านลบ ฯลฯ

คาดว่าที่อธิบายมาแบบคร่าวๆนี้คงจะช่วยให้ผู้ที่สนใจในการถ่ายภาพแนว life ได้มองเห็นถึงแนวทาง และแนวคิดในการนำเสนอภาพได้บ้าง ไม่มากก็น้อย เพราะความจริงแล้วการถ่ายภาพแนว Life, Street, Documentary, Reportage, News, Photojournalism และ War Photography ก็ไม่ได้ต่างกันมากมายเลยครับ นอกเสียจากในเรื่องของเหตุกาณ์ที่เกิดขึ้นในขณะนั้นๆ และช่างภาพเลือกแนวมองในการถ่ายหรือการนำเสนอ และการนำไปใช้เท่านั้นเอง


บทความเขียนขึ้นโดย อ.ศรศักดิ์ จากเว็บ ชมรมถ่ายภาพขาวดำ