ขี้เกียจเขียนเกริ่นเข้าเรื่องเลยแล้วกัน สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ (Creative Commons license) เป็นข้อตกลงที่ช่วยให้ผู้สร้างสรรค์งานสามารถแชร์ผลงานกับผู้อื่นได้ยืดหยุ่นมากยิ่งขึ้น รวมทั้งชิ้นงานดังกล่าวอาจถูกนำไปต่อยอดได้โดยไม่ต้องแจ้งขออนุญาตเจ้าของงานก่อน

ครีเอทีฟคอมมอนส์ เป็นหนึ่งในความพยายามเพื่อเผยแพร่งานสร้างสรรค์ด้วยการ สงวนสิทธิ์บางประการ (Some rights reserved) มากกว่าจะต้องยึดติดกับการสงวนสิทธิ์ทั้งหมด (All rights reserved) เพราะแบบหลังนี่บางครั้งทำให้เกิดข้อจำกัดในการเผยแพร่งานได้ เช่นที่เรามักเห็นตามเว็บไซต์หลายๆ แห่งเขียนประมาณว่า

“สงวนสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ ห้ามทำซ้า เผยแพร่ จัดแสดง หรือดัดแปลง

โดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร…”

ทั้งที่ความเป็นจริงแล้ว มีความรู้อยู่มากมายในโลกอินเทอร์เน็ต ที่สมควรแก่การแบ่งปัน แลกเปลี่ยน เพื่อให้เกิดคุณประโยชน์สูงสุด ดีกว่าเก็บเอาไว้ไม่มีใครรับรู้ ไม่มีใครเห็น ดังนั้นการนำ ครีเอทีฟคอมมอนส์ มาใช้ จึงดูเป็นทางออกที่น่าสนใจและแน่นอนว่าตัวเจ้าของงานก็ยังมีสิทธิ์ในชิ้นงานของตนเช่นเดิม ไม่จำเป็นต้องยกให้เป็นสาธารณะสมบัติ (Public Domain) หมดเสียทีเดียว

งานสร้างสรรค์ที่ใช้ ครีเอทีฟคอมมอนส์ ก็มีอยู่อย่างมากมายเช่น ภาพถ่าย, เพลง, บทความ, คลิปวิดีโอ ฯลฯ เป็นการส่งเสริม “วัฒนธรรมเสรี” หรือ Free Culture ที่ทุกคนแบ่งปันกัน มากกว่าเน้นเชิงพาณิชย์แล้วลงเอยด้วยการที่ต้องนำกฏหมายทรัพย์สินทางปัญญามาบังคับใช้ ซึ่งน่ายินดีว่า ครีเอทีฟคอมมอนส์ มีเวอร์ชั่นภาษาไทยอย่างเป็นทางการแล้ว

สัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอนส์ 3.0 ประเทศไทย
ได้อธิบาย สัญลักษณ์แต่ละตัวเอาไว้ว่า

	แสดงที่มา (Attribution: by)
	คุณต้องแสดงที่มาของงานดังกล่าวตามรูปแบบที่ผู้สร้างสรรค์หรือผู้อนุญาตกำหนด (แต่ไม่ใช่ในลักษณะที่ว่าพวกเขาสนับสนุนคุณหรือสนับสนุนการที่คุณนำงานไปใช้) .
	ไม่ใช้เพื่อการค้า (Noncommercial: nc)
	คุณไม่อาจใช้งานนี้เพื่อวัตถุประสงค์ทางการค้า .
	ไม่ดัดแปลง (No Derivative Works: nd)
	คุณไม่อาจแก้ไขเปลี่ยนแปลงหรือสร้างงานของคุณจากงานนี้ .
	อนุญาตแบบเดียวกัน (Share Alike: sa)
	หากคุณดัดแปลง เปลี่ยนรูป หรือต่อเติมงานนี้คุณต้องใช้สัญญาอนุญาตแบบเดียวกัน หรือแบบที่เหมือนกับหรือที่เข้ากันได้กับสัญญาอนุญาตที่ใช้กับงานนี้เท่านั้น .

ทั้งนี้สัญลักษณ์ดังกล่าวสามารถนำมาใช้ร่วมกันเช่น

หมายถึง สามารถใช้ชิ้นงานดังกล่าวได้โดยต้องแสดงที่มา และหากมีการดัดแปลงชิ้นแปลงก็จะต้องเผยแพร่งานโดยใช้สัญญาอนุญาตในแบบเดียวกันนี้ต่อไป

หมายถึง สามารถใช้งานดังกล่าวได้โดยต้องแสดงที่มา เว้นแต่ไม่ใช้เพื่อวัตถุประสงค์ทางด้านการค้า และไม่ให้ดัดแปลงชิ้นงานดังกล่าวด้วย

ตัวอย่าง BBC เปิดให้ดาวน์โหลดไฟล์รายการทั้งที่เป็นวิดีโอแล้วก็สคริปต์คำถามในการสัมภาษณ์ โดยกำหนดสิทธิ์ภายใต้ ครีเอทีฟคอมมอนส์ หรืออย่างของไทยก็มีอัลบั้มรวมเพลงเมตัลอันเดอร์กราวนด์ Bangkok Trash Compilation Vol.1 ปล่อยออกมาให้ดาวน์โหลดกันได้ฟรี โดยกำหนดสิทธิ์ภายใต้ ครีเอทีฟคอมมอนส์ เช่นกัน

สำหรับ ครีเอทีฟคอมมอนส์ ภาษาไทยลองเข้าไปเล่นดูได้ ที่นี่ ทำความเข้าใจง่าย ขำๆ ไม่ยุ่งยาก

ข้อมูลจาก creativecommons.org และ cc.in.th

ผลงานนี้ โดย blog.tumdfactory.com ใช้สัญญาอนุญาตของครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ
แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลง 3.0 ประเทศไทย.