Thailand's Creative Art & Design Community

ของฝากจากคนเมืองหนาว "กุลสต๊าฟ กูร์แบ" และท่องโลกประวัติศาสตร์ศิลป์ง่ายๆไม่กี่นาที (COURBET-EIN TRAUM VON DER MODERNE & Die Chronologie der Bilder)

(บทความวันจันทร์ที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2554)

หน้าหนาวในเมืองไทยปีนี้อาจจะมีเรื่องไม่ค่อยสู้ดีนักปิดท้ายปี เพราะมีเรื่องอุบัติเหตุผุดขึ้นมาก่อนปีเสือจะจากไป แต่ที่เยอรมนีกลับเงียบเหงาโหวงเหวงตามสภาพอากาศ ทางพิพิธภัณฑ์ศิลปะเลยเกรงว่าถ้าหนาวนี้ไม่มีอะไรเก๋ๆมาเซอร์ไพรส์เมื่อเคย ประชาชนชาวยุโรปคงได้เฉาตายกันหมดเสียก่อน ด้วยเหตุนี้พิพิธภัณฑ์หลายแหล่งในเมืองจึงได้เริ่มพร้อมใจทยอยปิดปรับปรุงตั้งแต่ช่วงปลายปี เพื่อเตรียมมาโชว์ของดีกันในช่วงเดือนปิดท้ายปีนี้แหละนะ

เริ่มกันด้วยของที่ผ่านไปแล้ว จากพิพิธภัณฑ์ Schirn Kunsthalle Frankfurt เรียกว่าพลาดไม่ได้ถึงที่สุด ถ้าไม่เอามาลงคนเขียนก็จะรู้สึกผิดมากเลย(จริงๆคนเขียนอย่างฉันก็ปล่อยให้นิทรรศกาลนี้ค้างไว้ กว่าจะได้ไปดูก็เดือนธันวาโน่น เพราะติดสอบพอดีง่ะ) งานนิทรรศการแสดงผลงานศิลปะของตัวพ่อชาวฝรั่งเศสจากช่วงศัตรวรรษที่ 19 "ฌ็อง เดซีเร กุสตาฟว์ กูร์แบ" (Gustave Courbet) หรือที่เราคุ้นหูกันในห้องเรียนไม่ว่าจะเป็นชื่อ กูเบ คูเบ โคเบต นั่นแหละ ถือว่าไม่ผิดทั้งสิ้น เพราะแม้แต่คนฝรั่งเศสจะให้มาพูดชื่อคนไทยก็พบว่ามีปัญหาเยอะหนักกว่าคนไทยพูดชื่อคนฝรั่งเศสเสียอีก(เพราะฉะนั้นไม่ต้องแคร์ เน้นจำและเข้าใจทำข้อสอบได้ก็พอ)

Bonjour, Monsieur Courbet ปี 1854

ชีวิตของกูร์แบ เป็นเสมือนเงาสะท้อนสู่แรงบันดาลใจอันแปลกใหม่ของศิลปินปัจเจกทั่วไป เลยไปถึงกลุ่มผู้แสวงหาการหลุดพ้นออกจากการเอารับอาเปรียบทางชนชั้นของสังคม ท่ามกลางสังคมยุคปฏิวัติของฝรั่งเศส ผลงานอันเป็นจุดเคลื่อนไหวอย่างรุนแรงของลัทธิปรัชญาแนวสัจนิยม(Realism) ชีวิตของเขานำไปสู่แรงบันดาลใจของศิลปิน นักปรัชญา รวมไปถึงวงการวรรณกรรมในยุโรป ที่ภายหลังต่อมาค่อยๆเติมสร้างเป็นศิลปะสมัยนิยม(Modernism) ออกมาสู่สังคมอย่างสง่างามในยุคเวลาต่อมา

ส่วนภาพเขียนอันเป็นที่พูดถึงไปทั่ววงการของกูร์แบอย่าง The Artist's Studio หรือแม้แต่ภาพเขียนขวัญใจนักสังคมนิยมทั้งหลายอย่าง The Stone Breakers ทางพิพิธภัณฑ์ไม่สามารถขนมาโชว์ให้ผู้เขียนถึงจุดไคล์แมกซ์ได้ แต่ก็ไม่ได้ทำให้นิทรรศการดูน่าเบื่อไปแต่อย่างใดนะ คนยังมาดูกันครึกครื้นทุกวันเลยจ้ะ

คำวิจารณ์และสื่อของฝรั่งเศสที่ส่อเสียดรสนิยมทางศิลปะของกูร์แบ

ภาพเขียนของกูร์แบแสดงให้ถึงความตรงไปตรงมาของสังคมมนุษย์ ภาพวาดส่วนใหญ่ของเขาไร้การแต่งเติมให้สวยงามเกินจริง แสดงออกตามที่เป็นผ่านทางผลงานศิลปะของลัทธิสัจนิยม คือแสดงให้เห็นความเป็นมนุษย์แท้ๆ อุดมการณ์ที่แรงกล้าผ่านวงการการเมืองที่เขาเข้าไปมีส่วนพัวพันกับฝ่ายปฏิวัติสังคมฝรั่งเศส กูร์แบเป็นศิลปินคนแรกที่เลือกจะนำเสนองานศิลปะผ่านชนชั้นกรรมชีพ ชาวนายากจน ความไม่มีกินของคนผันผวนตามเศรษฐกิจของฝรั่งเศสที่เสื่อมสลาย ความกดดันจากความไม่เท่าเทียมกันในสังคมอันนำไปสู่การปฏิวัติล้มศักดินาฝรั่งเศสในเวลาต่อมา แต่เจ้าของบลอคยังไม่อยากไปกินข้าวแดง หรือมีคนมาวัดเฉดสีทางการเมืองแถวนี้ ขอเว้นเรื่องนี้เอาไว้ก่อนให้ท่านไปศึกษากันเอาเอง

อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ฝรั่งเศสจะผ่านการปฏิวัติไปแล้ว ศิลปินผู้นี้ก็ยังไม่มีใครเห็นความสำคัญ ชื่อของเขาถูกนำมาล้อเลียนในวงการศิลปะและนิตยสารปัญญาชนมากมาย ภายหลังกูร์แบได้เสียชีวิตลง ด้วยความเป็นปัจเจกชน เขาไม่ขอเสียชีวิตในนามของกลุ่มการเมืองหรือปรัชญาฝ่ายใด แต่ขอสิ้นไว้ในนามของศิลปินคนหนึ่งเฉกเช่นปุถุชนทั่วไป

When we see men of worth, we should think of equalling them; when we see men of a contrary character, we should turn inward and examine ourselves. - Gustave Courbet

Beauty, like truth, is relative to the time when one lives and to the individual who can grasp it. The expression of beauty is in direct ratio to the power of conception the artist has acquired.

- Gustave Courbet

แอ๊ก อย่าเพิ่งไปยังไม่จบ เราปิดท้ายด้วยของสวยงามจากประวัติศาสตร์ศิลปะมาถึงปัจจุบัน จากพิพิธภัณฑ์ตัวแม่ในแฟร้งเฟิรต์ Schirn Kunsthalle Frankfurt กับนิทรรศการส่งท้ายปี Die Chronologie der Bilder ที่ขนงานศิลปะตั้งแต่ศัตรวรรษที่ 14 จวบไปถึงค.ศ. 2011 ในปัจจุบัน

เก็บบรรยากาศมาให้ดูกันค่ะ เผื่อจะมีภาพเขียนที่ใครบางคนแอบชื่นชอบอยู่