การแสดงโขน ชุด ศึกอินทรชิต ตอน นาคบาศ

อินทรชิตเป็นโอรสทศกัณฐ์กับนางมณโฑ เดิมชื่อรณพักตร์ ได้บำเพ็ญตบะขอพรจากเทพเจ้า ทั้งสามเมตตาลงมาประทานพรและมอบอาวุธวิเศษให้แก่รณพักตร์ พระอิศวรประทานศรพรหมาศ และประทานพรให้แปลงกายเป็นพระอินทร์ได้ พระพรหมประทานศรนาคบาศและประทานพร ขออย่าให้ตายบนพื้นดินแม้ศีรษะตกบนพื้นดินจะเกิดไฟใหม้ทั่วจักรวาล ต้องได้พานแว่นฟ้าจาก พระพรหมไปรองรับศีรษะอินทรชิตเท่านั้น พระนารายณ์ประทานศรวิษณุปานัม เมื่ออินทรชิตได้ศร ทั้งสามเล่มได้ไปทำสงครามชนะพระอินทร์ จึงชื่อว่า อินทรชิต

เมื่อทศกัณฐ์ได้ลักนางสีดามาไว้ที่กรุงลงกา พระรามได้กรีฑาทัพวานรมาทำสงครามจนติด เมืองลงกา ทศกัณฐ์ใช้ญาติวงศ์พงศาออกรบก็ตายสิ้น จึงให้อินทรชิตผู้เป็นโอรสออกรบ อินทรชิต จึงขอไปชุบศรนาคบาศที่โพลงไม้โลทัน เรียกพญานาคขึ้นมาคายพิษใส่ศรเพื่อให้มีฤทธิ์ ขอให้ "วิรุญมุข" โอรสท้าววิรุญจำบัง ออกรบขัดตาทัพไว้ก่อนเพื่อไม่ให้กองทัพพระรามสงสัย

ฝ่ายกองทัพพระราม ได้ยินเสียงกองทัพอื้ออึงมาจึงตรัสถามพิเภกว่า ผู้ใดเป็นแม่ทัพออกรบ พิเภกทูลว่า วิรุญมุขยักษ์กุมารยกกองทัพออกมารบ อินทรชิตไปชุบศรนาคบาศ ให้ชามพูวราช ไปทำลายพิธีชุบศรนาคบาศ พระรามจึงใช้ให้พระลักษมณ์ยกกองทัพวานร ออกไปรบกับวิรุญมุข และสั่งให้ชามพูวราชไปทำลายพิธีชุบศรของอินทรชิต

ชามพูวราชจึงเหาะไปยังโพลงไม้โลทันแปลงกายเป็นหมีใหญ่ ไปกัดทำลายไม้โลทันจนหัก ลงอินทรชิตกริ้วจนเสียพิธีไล่ตีหมีแปลง ชามพูวราชจึงคืนร่างเดิมเยาะเย้ยอินทรชิต แล้วจึงเหาะ กลับพลับพลา

ฝ่ายวิรุญมุขยกกองทัพเข้ารบกับพระลักษมณ์ ใช้มนต์กำบังกายขี่ม้าเข้าแทงฝูงลิงล้มตาย เป็นจำนวนมาก พระลักษมณ์จึงตรัสถามพิเภก พิเภกทูลให้ยิงศรเป็นข่ายเพชรจับตัววิรุญมุข พระลักษณ์จึงแผลงศรจับได้วิรุญมุข แล้วเฆี่ยนสักหน้าประจาน แล้วปล่อยตัวกลับไปลงกา

วิรุญมุขจึงหนีกลับไปลงการะหว่างทางพบกองทัพอินทรชิต อินทรชิตให้วิรุญมุขแปลงกาย เป็นอินทรชิตคุมกองทัพไปรบกับพระลักษมณ์ อินทรชิตเหาะขึ้นไปซ่อนบนอากาศเพื่อรอจังหวะแผลงศร สังหารข้าศึก

วิรุญมุขแปลงกายเป็นอินทรชิต คุมกองทัพเข้ารบกับพระลักษมณ์ อินทรชิตตัวจริงเห็นได้จังหวะ จึงแผลงศรนาคบาศ กลายเป็นพญานาคเข้ามัดพลวานรและมัดพระลักษมณ์สลบลงทั้งกองทัพ เหลือเพียงพิเภกที่ไม่ถูกศรนาคบาศ อินทรชิตกริ้วพิเภกมากจึงเข้าไล่ตีพิเภก พิเภกจึงหนีกลับไปทูล พระราม

พระราม พิเภก นิลนนท์ออกมาดูกองทัพเห็นพระลักษมณ์และพลวารถูกนาคมัดสลบลง เข้าใจว่าสิ้นชีวิต จึงเข้ากระชากฉุดนาคที่มัดพระลักษมณ์ออก พิเภกทูลให้พระรามแผลงศรไปเรียก พญาครุฑ มาจับนาคกองทัพก็จะฟื้น พระรามจึงแผลงศรไปเรียกพญาสุบรรณครุฑพาหนะของ พระนารายณ์มาขับไล่นาค และจับนาคจนกองทัพฟื้นขึ้นทั้งกองทัพ