ธรรมชาติมอบสิ่งสวยงามให้แก่โลกใบนี้มากมาย 'ดอกไม้' เป็นของขวัญพิเศษเสมือนตัวแทนแห่งความสุข ดอกไม้ช่วยเติมความสดชื่นสดใสในยามที่เรามีความรัก มีความสุข มีความยินดี หรือแม้แต่ในช่วงอารมณ์ที่เศร้าหมอง ดอกไม้สวยๆ ยังสามารถเรียกรอยยิ้มเล็กๆ ให้ปรากฏบนใบหน้า การจัดดอกไม้สวยๆ ไว้ในบ้านจึงเป็นความสุขที่เราสามารถสร้างขึ้นเองได้

“การจัดดอกไม้ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ที่จะเอาไปใช้ครับ หลักใหญ่ๆ เลย คือการจัดดอกไม้สำหรับที่อยู่อาศัยกับการจัดดอกไม้ตามโอกาส การจัดดอกไม้สำหรับที่อยู่อาศัยคือเราอยากให้ที่บ้านที่ทำงานหรือในสถานที่ของเรามีดอกไม้อยู่ก็จัดหาดอกไม้มาไว้ จะมีวิธีการดูแลแบบหนึ่ง แต่ถ้าเพื่อโอกาส เช่น มีงานอีเวนท์ งานวันเกิด หรือจัดเพื่อไปให้เป็นของขวัญก็จะมีวิธีอีกแบบหนึ่งที่จะดูแลดอกไม้” คุณ ปณิธาน ทองสถิตย์ นักจัดดอกไม้ เจ้าของร้านดอกไม้ 'เรือนบุษบา' บอก

“แตกต่างกันด้วยการดูแลให้ดอกไม้อยู่นานหรือไม่นาน เช่นทำเพื่อตกแต่งของขวัญให้วันรับปริญญาก็คือทีเดียวจบ ให้ดอกไม้อยู่ได้หนึ่งวันจบ แต่ถ้าอยู่ที่บ้านเราซื้อดอกไม้มากำหนึ่งเราก็อยากให้อยู่สักสี่วันห้าวันก็จะมีวิธีทำความสะอาด วิธีตัด และวิธีดูแลมากกว่า แต่ดอกไม้แต่ละชนิดก็จะมีวิธีการแตกต่างกันไป”


เมื่อได้ดอกไม้สีสวยมาแล้วสิ่งที่คุณปณิธานแนะนำคือ..
“ส่วนใหญ่เราจะซื้อดอกไม้จากตามร้านหรือปากคลองตลาด คือเขาถูกตัดมาเรียบร้อยแล้วจากต้นไม้ พอเอามาแล้วเราต้องทำให้เขาฟื้นตามธรรมชาติ คือมากินน้ำ อาจจะมีใบที่สกปรก รก หรือว่าเกินความจำเป็น ก็ตัดออกไป พอได้ความสะอาดเราก็เอาลงน้ำเพื่อให้เขาฟื้น”


การนำดอกไม้ลงน้ำมีสิ่งสำคัญที่จะทำให้ดอกไม้คงความสวยงามอยู่ได้นานคือ ‘การตัด’
“ก้านดอกไม้จะมีท่อ เราอยากให้เขาดูดน้ำ ก็ต้องตัดเพื่อกระตุ้น วิธีการตัดถ้าเป็นคนที่ชำนาญหน่อยก็จะใช้มีด แต่ถ้าไม่ชำนาญหรือคนที่อยู่บ้านไม่ถนัด ก็ใช้กรรไกรคมๆ ต้องใช้มีดคมเพื่อให้เขาดูดน้ำง่าย ถ้าเราใช้มีดหรือกรรไกรไม่คม มันจะไปบี้ท่อน้ำเสียหาย จะดูดน้ำได้ไม่สมบูรณ์มาก วิธีตัดที่ดีจะทำให้ดอกไม้อยู่ได้นาน”


ดอกไม้แต่ละชนิดมี วิธีการตัดก้าน ที่แตกต่างกันขึ้นอยู่กับลักษณะของก้านดอกไม้
“ก้านแข็ง ก้านอ่อน ก้านอวบน้ำ จะมีวิธีตัดต่างกันไป อย่างกิ่งกุหลาบที่เราคุ้นเคยตัดง่ายๆ คือเอามีดคมๆ เฉือนทีเดียวสี่สิบห้าองศา แต่ถ้าก้านแข็งๆ มีเปลือกอย่างเช่น ไฮเดรนเยีย วิธีตัดนอกจากใช้กรรไกรหรือมีดตัดแล้วมีการทุบนิดหน่อยเพื่อให้ปลายมันแตกนิดหนึ่งเพื่อดูดซับน้ำได้ง่ายขึ้น” คุณปณิธาน อธิบาย


"ก้านอวบน้ำ เช่น ทิวลิปที่มีก้านอ่อนเหมือนฟองน้ำ ทำให้ก้านหักง่าย เนื่องจากเขาหักง่าย เขาก็สามารถตัดง่ายเหมือนกัน บางทีแค่หักเฉยๆ ก็ดูดซับน้ำแล้ว อย่างว่านสี่ทิศตรงกลางจะกลวง ตอนอยู่กับต้นเหมือนมีน้ำอยู่ในท่อเขาก็จะใช้น้ำเยอะ เมื่อตัดออกมาจากต้นเพื่อจะใช้ประโยชน์ตัดลงน้ำก็ต้องอยู่ในน้ำเยอะๆ"


ความแตกต่างระหว่าง ดอกไม้ในบ้านเรา กับ ดอกไม้จากต่างประเทศ คุณปณิธาน บอกว่า
“ดอกไม้ทางบ้านเราที่เป็นเมืองร้อนจะอยู่กับความชื้น เพราะฉะนั้นดอกไม้บ้านเราส่วนใหญ่จะคายน้ำเร็ว อย่างบัวหรือกล้วยไม้จะอยู่กับความชื้นเย็น พอเขาขาดน้ำหน่อย เขาก็จะเหี่ยวโชว์เลย ดอกไม้ในต่างประเทศพวกกุหลาบที่อยู่ในอากาศเย็นจะคายน้ำน้อยก็จะอยู่นาน”


แต่ทั้ง ดอกไม้เมืองร้อน และ ดอกไม้เมืองหนาว มีพื้นฐานการดูแลที่ไม่ต่างกัน
“การดูแลดอกไม้พื้นฐานง่ายๆ คือการตัดลงน้ำและตัดด้วยวิธีที่ถูกต้องกับชนิดดอกไม้ โดยส่วนใหญ่ของดอกไม้ก็ใช้น้ำอุณหภูมิห้อง แต่อย่างทิวลิปโดนน้ำอุ่นไม่ได้ เขาจะบานทันที ซึ่งบางคนอาจจะไม่ชอบ ดอกไม้บางชนิดโดนน้ำเย็นก็ไม่ได้ แต่โดยส่วนใหญ่แล้วน้ำอุณหภูมิห้องดีที่สุด”

ภาชนะสำหรับจัดดอกไม้มีหลายรูปแบบ แต่ที่คุณปณิธานแนะนำคือภาชนะที่มีลักษณะ ‘ใส’
“ถ้าง่ายๆ อยู่ที่บ้าน แนะนำแจกันใส เพราะเราจะเห็นระดับน้ำ และเห็นความขุ่นความสกปรกของน้ำ ดังนั้นเราจะสามารถเปลี่ยนน้ำได้เมื่อมันสกปรกหรือดอกไม้ดูดน้ำไปเกือบหมดแล้วเราจะได้เติมได้”


สำหรับ ฟลอรัล โฟม (Floral Foam) คุณปณิธานบอกว่า เหมาะกับการจัดดอกไม้ในบางโอกาสเท่านั้น
“เดี๋ยวนี้มีการออกแบบจัดดอกไม้ให้มีรูปทรงที่แปลกตา ฟลอรัล โฟม เป็นวัสดุที่ดูดน้ำเข้ามาอยู่ในนั้น เราเอาก้านดอกไม้ปักลงไปช่วยให้เราสามารถสร้างสรรค์ผลงานออกมาในรูปแบบต่างๆ ได้มากขึ้น พอปักก้านดอกไม้เข้าไปปลายของก้านที่เป็นท่อน้ำจะแปะอยู่กับฟลอรัล โฟม และดูดน้ำจากตรงนั้น แต่เมื่อไรที่มีการขยับและปลายของก้านดอกไม้ไม่ได้สัมผัสกับฟลอรัล โฟม มันก็ไม่ได้ดูดน้ำก็จะตายเร็วเหี่ยวเร็ว สู้เอาลงน้ำไม่ได้ ไม่ว่าจะขยับอย่างไร มันยังอยู่ในน้ำ ยังกินน้ำ จะมีอายุยืนยาวกว่า”




มีรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ มากมายในการจัดดอกไม้ แต่คุณปณิธาน บอกว่า การจัดดอกไม้ไม่ใช่เรื่องยากจนเกินไป
“มันไม่ใช่ยาก เพราะว่าผมก็ไม่ได้เรียนเป็นทฤษฎีมา พี่ๆ ที่เป็นคนให้คำแนะนำเรามาทำร้านดอกไม้ทั้งหลายเขาอยู่ในวงการดอกไม้มานาน และเขาเรียนมาโดยตรง แต่ผมเกิดจากการมีประสบการณ์เลยมีมุมมองหรือการจัดดอกไม้ฉีกๆ ไปนิดหนึ่ง แต่สุดท้ายแล้วพื้นฐานก็คล้ายๆ กันคือ การดูแลดอกไม้ให้ถูกต้อง เวลาจะจัดลงไปสมัยก่อนอาจจะต้องจัดให้เป็นรูปทรงตามทฤษฎีที่เขามีมาตรฐานไว้ถึงจะถูก แต่เดี๋ยวนี้มันเปลี่ยนไปมันเข้าใกล้ธรรมชาติมากขึ้น...

โลกปัจจุบัน ด้วยการออกแบบที่อยู่อาศัยหรือเครื่องเรือนจะค่อนข้างแข็งๆ และใช้วัสดุสังเคราะห์มากขึ้น คนเริ่มใฝ่หาธรรมชาติ การจัดดอกไม้เลยเป็นเทรนด์ที่เอาธรรมชาติเข้ามา เราแค่เรียนรู้การตัด เลือกดอกไม้มาแล้วทำความสะอาดให้ถูก ตัดให้ถูก ดูแลแค่อยู่ในน้ำ โดยพื้นฐานแล้วฝึกแค่นี้...

การใส่ดอกไม้ลงไปจะให้เป็นรูปทรงไหนก็เป็นรูปทรงธรรมชาติหรือรูปทรงที่เราชอบก็โอเคแล้ว คือให้กล้า ไม่ต้องคิดว่าอะไรผิดอะไรถูก เพราะเดี๋ยวนี้ไม่ค่อยมีทฤษฎีเป็นกรอบแล้ว”

ส่วนการจัดดอกไม้สำหรับโอกาสพิเศษ คุณปณิธานบอกแนวทางในการออกแบบของร้าน 'เรือนบุษบา' ให้ฟังว่า
“โจทย์หลักๆ คือ 'โอกาส' เขาจะเอาไปให้ใคร เพื่ออะไร ในโอกาสอะไร สมมติจะเอาไปเยี่ยมไข้ เราต้องคิดเผื่อ เช่นโรงพยาบาลนั้นให้เอาดอกไม้เข้าห้องหรือเปล่า เข้าไปแล้วห้องนั้นห้องใหญ่หรือห้องเล็ก ละเอียดนิดหนึ่งเพราะว่าห้องโรงพยาบาลจะไม่มีที่วางของมากนัก ถ้าเราทำชิ้นใหญ่ๆ เข้าไปตั้งก็ลำบาก เราอาจจะแนะนำว่าให้ทำชิ้นไม่ใหญ่มาก แต่ดูประทับใจ เป็นโจทย์ให้เรามาคิดดีไซน์ต่อ ว่าพื้นที่ไม่มากนัก เราควรจะเป็นภาชนะอะไร เราจะต้องมีพื้นฐานตรงนี้...


หรือสั่งดอกไม้ไปแสดงความยินดีกับผู้ใหญ่ คำว่าผู้ใหญ่มีเยอะ อายุประมาณเท่าไร ผู้หญิงอายุหกสิบเปรี้ยวก็มี หรือว่าหวานก็มี ผู้หญิงเปรี้ยวๆ เท่ๆ เขาจะไม่ชอบทรงอะไรที่เป็นมาตรฐาน เราก็ต้องจัดอีกแบบหนึ่ง หรือให้ผู้ชายก็อาจจะดูสีที่สุภาพ ช่วงแรกๆ ลูกค้าจะสงสัย ว่าทำไมต้องถามเยอะขนาดนั้น มันต้องละเอียดนิดหนึ่ง พอได้โจทย์มาแล้วถึงจะดีไซน์กลับไปว่าจะรูปร่างหน้าแบบไหน”

หนึ่งในวิธีสร้างเสน่ห์ให้กับดอกไม้ที่คุณปณิธานใช้ในการจัดดอกไม้ คือการใช้ ‘รูปทรงธรรมชาติ’
“ส่วนใหญ่ที่ร้านจะใช้รูปทรงของธรรมชาติของดอกไม้มาเป็นหลักในการดีไซน์ด้วย อย่างกล้วยไม้ก้านหนึ่งมีเป็นช่อประมาณ 8-9 ดอก ก็จะพยายามไม่เด็ดออกมาจะใส่ไปทั้งช่อ เพราะมันจะมีความน่าสนใจจะไม่หันหน้าไปด้านเดียวกัน จะหันซ้ายหันขวาบิดไปบิดมามันทำให้ช่อดอกไม้นั้นมีเสน่ห์ หรือดอกไม้บางอย่างมีก้านโค้งจะพยายามเก็บมันไว้”

ในช่วงสิ้นปีที่เต็มไปด้วยโอกาสพิเศษ คุณปณิธานแนะนำวิธีง่ายๆ ในการจัดดอกไม้เพื่อเพิ่มสีสันในงานเลี้ยง
“การตกแต่งโต๊ะอาหารจะเป็นปาร์ตี้ช่วงปีใหม่ หรือจะเป็นเมื่อไรก็ได้ เดี๋ยวนี้คนนิยมทำอาหารเอง ชวนเพื่อนมาสังสรรค์ที่บ้านเล็กๆ น้อยๆ ซื้ออาหารมากินกันและอยากแต่งเติมให้มีสีสัน ผมแนะนำการจัดดอกไม้แบบง่ายๆ เป็นกุหลาบแดงกับทิวลิปสีส้ม เลือกสีสันให้สดใส ภาชนะเป็นแก้วน้ำธรรมดาเพียงแต่หากระดาษสีเงินมาห่อและผูกริบบิ้นเพื่อให้ดูแตกต่างจากภาชนะใสนิดหนึ่ง ตัดดอกไม้ใส่ลงไปมันง่ายมากใครก็ทำได้ วิธีจัดวางคือทำไม่เหมือนกันแล้วเอามาจัดเรียงๆ กันเพื่อให้ดูไม่น่าเบื่อ”

คุณปณิธาน เขียนหนังสือ Daily Flowers Stylish Flowers for Daily Living แนะนำไอเดียการจัดดอกไม้ให้สนุกได้ตลอดปี ซึ่งมีการจัดดอกไม้ในรูปแบบต่างๆ และพื้นฐานในการดูแลดอกไม้
“จะแทรกอยู่ในการจัดทั้งหมด วิธีการตัดดอกไม้ต่างๆ อย่างไฮเดรนเยีย เมื่อก่อนบ้านเราไม่มี แต่พอมีจากร้านดอกไม้ เขาตัดแล้วปักด้วยความเป็นมืออาชีพ ดอกไม้จะอยู่หลายวัน พออยู่บ้านเราอยากได้บ้าง ไปซื้อมาบ้าง พอตัดแล้วมันเหี่ยวเลย จะทำอย่างไรดี ผมก็มีวิธีให้ดู ทิวลิปซื้อมาแกะออกจากห่อแล้วจะต้องทำความสะอาดอย่างไร เพราะมันจะมีเศษดินเปื้อน หรือว่ากุหลาบจะตัดอย่างไร จะมีเทคนิคพื้นฐานแทรกอยู่ทั้งหมด ซึ่งง่ายมาก ตั้งใจทำให้คนที่รักดอกไม้ชื่นชมดอกไม้ อยากมีธรรมชาติใกล้ตัว หรืออยากจัดดอกไม้เป็นงานอดิเรก เอาไปใช้ได้เลย”
อยากจัดดอกไม้สวยๆ ไว้ในบ้านนอกจากเรียนรู้วิธีดูแลดอกไม้อย่างถูกต้องแล้ว คุณปณิธานบอกว่า

“ที่สำคัญคือ พอมีวิธีแล้วจะต้องฝึก ครั้งแรกๆ ผมก็ไม่ได้ตัดไฮเดรนเยียแล้วมันจะฟู กินน้ำไปหลายวัน ต้องมีการฝึก”

เพียงมีความตั้งใจและความรักในดอกไม้ การจัดดอกไม้สวยๆ ด้วยตัวเองก็ไม่ใช่เรื่องยากอีกต่อไป

 

 

 

 

โดย: ปวิตร สุวรรณเกต
ที่มา: กรุงเทพธุรกิจ  26 ธันวาคม 2553